به نقل از «خبرگزاری صدا و سیما»

تورم در بخش تولید و بخش واردات دارو باافزایش ارز نیما به ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان

تاریخ انتشار: ۲۳ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۵۱۶۴۴۵

به گزارش خبرگزاری صدا وسیمابرنامه نیم نگاه رادیو سلامت، با حضور عباس کبرایی زاده، رئیس سندیکای صاحبان صنایع دارو‌های انسانی به موضوع دارو پرداخت.
مجری: در رادیو سلامت متناسب با تغییراتی که که همه ساله در مورد تامین آنچه که مایحتاج سلامت است پیگیر مسائل، مشکلات و چالش‌ها بودیم منجمله دارو بخصوص سال گذشته که با تغییراتی داشتیم طرح دارویار و جوانب مثبت و منفی اش سعی کردیم با فواصل زمانی مختلف پیگیری مطالبات مردم در حوزه تامین دارو باشیم یک خلاصه‌ای برفرمایید از انچه که در سال گذشته بر صنعت گذشت؟
کبرایی زاده: آنچه که در سال گذشته شاهد بودیم یکی از مهمترین اقدامات دولت همین حذف ارز ۴۲۰۰ تومان به نوعی بود و تخصیص نیما که حالا خود ارز نیما هم به دفعات قیمت آن تغییر کرده و الان تثبیت شده روی ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

خود این یک تورم ویژه‌ای را در بخش تولید و همین طور در بخش واردات دارو ایجاد کرد که دولت و مجلس برای این یک مابه التفاوت یارانه‌ای را در نظر گرفتند اگر چه به نظر می‌رسید که یارانه در نظر گرفته شده در سال ۱۴۰۱ کفایت بکند براساس محاسباتی که هم مجلس و هم دولت انجام داده بودند، ولی در عمل قابل پیش بینی هم بود که این مبلغ کفایت لازم را برای سازماندهی بیمه گر برای حمایت نتوانست شامل بشود چرا که تورم داخلی در ان لحاظ نشده بود و متاسفانه ما شاهد این بودیم که بخشی از دارو‌ها را نتوانستند پوشش مناسبی را بدهند در عین حال که در خصوص بیماری‌های صعب العلاج، بیماری‌های مزمن پوشش خیلی خوبی را داده شده و حتی پرداخت‌ها از جیب بیماران نسبت به دوره‌های قبل کاهش پیدا کرد، اما واقعیت امر در جنبه صنعت متاسفانه دولت به دلیل این که ناچار بود که قیمت‌ها را کنترل بکند عوامل تورم زایی که باعث افزایش دارو‌ها می‌شدند به خصوص بخشی که مشمول تخصیص ارز نیما نمی‌شدند، چون ارز نیما یا ارز دولتی فقط به اجزای ماده موثره دارو داده می‌شود و سایر اجزا متاثر از تورم جاری در کشور هستند که این بخش در قیمت گذاری دارو‌ها اصلا دیده نشد و باعث شد که شرکت‌ها دچار مشکلات اقتصادی زیادی بشوند و خب شاهد این بودیم که شرکت‌ها به خصوص در تامین برخی از دارو‌ها دچار مشکل شدند و کمبود‌های دارویی در کشور اتفاق افتاد؛ و این کمبود‌ها قابل پیش بینی بود و هم قابل پیشگیری هر دو امکان پذیر بود، ولی به دلیل شاید عدم استفاده از نظرات کارشناسان با تجربه‌ای این اتفاق رخ داد و این اتفاق امسال هم به اعتقاد من مجددا رخ خواهد داد اگر که دولت و مجلس به خصوص هر دو توجه کافی را به مولفه‌های تاثیرگذار بر اقتصاد دارو در کشور نداشته باشد.

مجری: حالا با این توضیحاتی که بیان کردید ما یک رگولاتوری در این میان به عنوان سازمان غذا و دارو داریم که مدتی است که آنجا یک جای اجرایی هست و حاکمیتی هست به جز آن صاحب نظران رشته‌های مختلف داریم و هم متخصص اقتصاد دارو داریم و تقریبا هم یک حساب و کتاب کاملا مشخصی است یعنی اگر یک نرخی برای یک دارویی آ تومان تعیین شده خب مولفه‌هایی این را تعیین کرده این مولفه‌ها یک بخش عمده ایش متاثر شرایط تورمی عمومی باشد مسلما آن نرخ برای تولیدکننده صرف نمی‌کند برای تولید نهایی و در نهایت بازار با کمبود مواجه می‌شود، ولی نقش رگولاتور‌ها اینجا و نقش خود سازمان غذا داروی وزارت بهداشت کجا موثر خواهد بود؟

کبرایی زاده: عوامل تاثیرگذار روی قیمت دارو عوامل متعددی هستند یک اتفاقی در سال گذشته رخ داد از نظر رگولاتور که شما اشاره کردید و ان این بود که مداخله گر‌های بیرونی زیادی مداخله کردند در تصمیمات وزارت بهداشت مثل ستاد تنظیم بازار مثل سازمان حمایت مثل حتی در حدی خود هیئت دولت مداخله کردند و به نوعی بازنگری قیمت دارو‌ها را متوقف کردند شما وقتی که مسئولیتی را برعهده می‌گیرد الان شما مسئول یک برنامه‌ای هستند دارید داریدبرنامه‌های را اجرا می‌کنید اگر قرار باشد که مداخله گر‌های بیرونی شما را متعدد افزایش بدهند شما اصلا انضباط کلی خودتان را از دست می‌دهید به اعتقاد من سال گذشته به دلیل مداخلات غیرکارشناسی که دولت بخصوص در حیطه‌های متعدد انجام دادوزارت بهداشت وظایف خودشان را در خصوص قیمت گذاری دارو به درستی انجام نداد و اگر چه این قابل توجیه نیست من اعتقادم این است که وزیر بهداشت و رئیس سازمان غذا و دارو محکم باید می‌ایستادند و اجازه نمی‌دادند که با زیان ده شدن برخی از دارو‌ها کمبود‌های دارویی ایجاد بشود که به شکل افتضاحی ما مجبور باشیم واردات دارو‌ها را حتما داشته باشیم و در عین این که می‌دانیم که کیفیت داروهایش بسیار بسیار از ایران پایین‌تر است و متاسفانه این وسط بیماران آسیب می‌بینند من نگران سال جاری هستم سال جاری فکر می‌کنم که اوضاع اگر که بر همین منوال پیش برود شما ببنید که برآوردی که اقتصاددانان کردند خود بانک مرکزی و وزارت اقتصاد کردند این است که تورم امسال در حد تورم سال گذشته خواهد بود نهایت تلاششان را دارند می‌کنند که ۱۰ درصد از این تورم کم بشود و امروز می‌بینیم که همچنان درب تصمیم گیری روی قیمت دارو‌ها قفل است و بزرگترین چالشی که نظام دارویی را به چالش می‌کشد امسال دو مطلب است یکی این که اصلا مقدار مبلغی که بعنوان یارانه طرح دارویار در نظر گرفته شده کمتر از نصف موردنیاز سازمان‌های بیمه گر است و متاسفانه صدای سازمان‌های بیمه گر هم اصلا در نمی‌آید در این زمینه که اعتراض بکنند که کمبود منابع مالی شان را چجوری می‌خوانند کم بکنند و چرا اصلا سراغ مجلس و دولت نمی‌روند برای این که این کمبود منابع را دنبال بکنند از طرف دیگر شما می‌بینید که بازنگری قیمت‌ها و کنترل قیمت‌های دارو‌ها متاسفانه متوقف شده و من اعتقادم بر این است که همین مقوله کافی نبودن مبالغ مربوطه به طرح دارویا به علاوه عدم بازنگری قیمت دارو‌های تولید داخل این دو به علاوه این که کمبودی را به شدت در نقدینگی صنایع خواهیم داشت الان دوره وصول مطالبات صنعت به شدت دارد افزایش پیدا می‌کند.

مجری: حمایت بانک‌ها چه شد؟

کبرایی زاده: بانک‌ها را نمی‌شود به نظرمن حل المسائل این موضوعات قرار داد. بانک‌ها همین الان صورت‌های مالی شان منفی است دولت به جای این که وظایف خودش را انجام بدهد صورت مساله را پاک کرده و ارجاع داده به بانک ها. شما اگربه بانک مراجعه کنید اول می‌گوید من یک سقفی اعتباری برای پرداخت تسهیلات دارم ان سقف هم همین الان پر است دو دولت به من دستور
داده به دارو مثلا هزار میلیارد تومان وام بدهم می‌گوید اشکال ندارد شما وثایق ملکی برای من بیاورید شرکت‌های داروسازی اصلا شرکت تولیدی وثیقه ملکی ندارد کارخانه است و آن‌ها کارخانه را قبول نمی‌کند این‌ها جزو وظایف دولت است متاسفانه دولت به اعتقاد در بحث تسهیلات به نوعی پرتاب کرد مساله را به سمت بانک‌ها که به اعتقاد من بانک‌ها اصلا توان حل مشکل صنعت دارو را ندارند راهکار را ما همان موقع هم به دولت گفتیم، گفتیم تنها راهکار این است که دولت وقتی که ارز دارو را دارد نرخ اش را شش برابر می‌کند در واقع زمانی که بانک مرکزی تخصیص ارز شرکت‌های دارویی را می‌دهد از همان مرحله اول بیاید پرداخت ریالی شرکت‌های دارویی را بیایید تقسیط کند بگوید مثلا زمان گشایش اعتبار شما ۱۰ درصد پرداخت کنید سه ماه بعد مثلا ۲۰ درصد پرداخت بکنید زمان رسیدن کالا در یک دوره شش ماهه تسویه حساب بکنید دولت به جای این که بیاید به دست خودش مشکلات صنعت مملکت را حل بکند شوت کرده توی نظام بانکی اعتقادم بر این است که نظام بانکی ما از نظر صورت‌های مالیش و نه از نظر این که تعهدی داشته باشد که مشکلات صنعت را حل بکند شده به نظر من یک بهانه به هیچ وجه ارجاع حل مشکلات نقدینگی صنعت به نظام بانکی به نظر راه حل اساسی و درستی نیست دولتباید در زمان تخصیص ارز دارو به جای این که کل مبلغ را مطالبه کند از شرکت‌های دارویی این را تقسیط یک ساله بکند و این باعث خواهد شد، چون از طرف دیگر در ایران، ۸۰ درصد دارویی که توسط شرکت‌های دارویی تولید می‌شود یا وارد می‌شود خریدارش دولت است یا بیمارستان‌های دولتی هستند یا سازمان بیمه گرند نمی‌شود دولت دوره پرداخت مطالبات به شرکت‌های دارویی بشود ۳۰۰ روزه ۴۰۰ روزه، از این طرف ارزی را که تخصیص می‌دهد به صورت نقدی دریافت بکند این اصلا منصفانه نیست و به نظر من عاقلانه هم نیست که این چرخه‌ای که دولت متاسفانه تعریف کرده قطعا چرخه مساله سازی برای داروی کشور خواهد بود و شما توجه بکنید هر دارویی که کمبودی در داخل کشورایجاد می‌شود مجبور می‌شود دولت ارز بیشتری را پرداخت بکنند مردم هم مبلغ بیشتری را پرداخت بکنند و با کمال تاسف دارو‌هایی که از ترکیه و هند وارد می‌شوند این‌ها کیفیت به هیچ وجه کیفیت مشابه تولید داخل را ندارند هیچ نظارت کیفی روی ان‌ها وجود ندارد به عنوان یک متخصص داروسازی دارم عرض می‌کنم سلامت مردم را با این کار دارند به خطر می‌اندازند.

مجری: که برای همان هم دارد صرف هزینه می‌کند

کبرایی زاده: ارز بالاتری داده می‌شود، منصفانه اگر بخواهیم بگوییم وزارت بهداشت کارش را به نظر من درست انجام داد یعنی دارو‌هایی که باید پوشش بیمه‌ای بیشتری می‌گرفتند برای اینکه پرداخت از جیب بیماران به خصوص در گروه بیماری‌های مزمن و صعب العلاج افزایش پیدا نکند به نظر من وزارت بهداشت کارش را درست انجام داد. اتفاقی که متاسفانه افتاد این بود که یک مجلس و دولت مبلغ یارانه‌ای که در نظر گرفتند کافی نبود دوم بانک مرکزی که تامین کننده ارز مورد نیاز صنعت داروسازی کشور بود به یک آن فرض کنید شرکتی که یک میلیون دلار باید گشایش اعتبار می‌کرد این شرکت قبلش داشت مثلا باوجود چهار و نیم میلیارد تومان گشایش اعتبارش را انجام می‌داد این خیلی برایش مشکل زا نبود به طور لجام گسیخته‌ای یک ظرف شد ۳۰ میلیارد تومان شما تصور بکنید شرکتی که متاسفانه از آن طرح هم دوره وصول مطالبات صنعت به شدت بالا رفته و این مشکل مشکل اقتصادی است به نظر من متاسفانه باید بگوییم وزارت اقتصاد نسبت به این موضوع حساسیت داشته باشد هیئت دولت و بانک مرکزی حساسیت داشته باشد من به عنوان یک کارشناس عرض می‌کنم متاسفانه حساسیت کافی در تیم اقتصادی و بانکی دولت برای حل مشکلات دارویی کشور وجود ندارد و راه حل را هم فقط تلفن زدن و از ترکیه وارد کرد و از هند وارد کردن می‌دانند.

مجری: امیدواریم که شرایط به گونه‌ای پیش برود که سال ۴۰۲ تنش کمتری در بازار دارویی داشته باشیم

کبریایی زاده: با این دست فرمانی که دارد پیش می‌رود من با امیدواری خودم را گل نمی‌زنم به صراحت عرض می‌کنم امسال دولت اگر فکری برای چرخه نقدینگی صنعت داروسازی نکند اگر که مقدار یارانه‌ای که در نظر گرفته شده برای ۱۴۰۲ که نصف مقدار مورد نیاز است اصلاح نکند مجلس و دولت من با اطمینان می‌گویم سازمان‌های بیمه گر به هیچ وجه حمایت از بیماران را مثل سال گذشته ندارند دو صنعت داروسازی در تامین مستمر دارو‌ها دچار مشکل خواهد شد.

منبع: خبرگزاری صدا و سیما

کلیدواژه: شرکت های دارویی وزارت بهداشت بانک مرکزی سال گذشته صنعت دارو قیمت دارو نظر من ارز نیما بانک ها شرکت ها دارو ها بیمه گر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.iribnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری صدا و سیما» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۵۱۶۴۴۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

بلای وحشتناکی که یک قرص به ظاهر ساده بر سرتان می‌آورد

اگر عادت به مصرف داروهایی دارید، که پزشک آنها را تجویز نکرده و دلیل انتخاب‌تان توصیه‌ای دیگران است، باید بدانید که بروز علائم بیماری در همه افراد یکسان نیست و داروها هم پاسخگویی یکسان برای همه ندارند.

همشهری آنلاین در گزارشی نوشت: حذف ارز ترجیحی داروها، قیمت‌ داروی بدون و نسخه یعنی OTC‌ها را هم افزایش داده چون پوشش بیمه‌ای ندارند. به‌نظر می‌رسد که این افزایش قیمت تا حدودی افزایش بی‌رویه مصرف داروهای بدون نسخه را کنترل کرده باشد. این نکته را دکتر سیدعلی فاطمی، نایب‌رئیس سابق انجمن داروسازان ایران عنوان می‌کند. به‌گفته این کارشناس حوزه دارو، مسکن‌ها و داروهای سرفه بیشترین مصرف را به‌عنوان داروهای OTC دارند. البته میزان مصرف این داروها در ایران و جهان تقریبا یکسان است و واقعی شدن قیمت‌ این داروها پس از اصلاح سیاست‌های ارزی و حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی ما را هم‌رتبه بقیه کشورها از نظر میزان مصرف قرار داده است.

عوارض حاد و مزمن

فاطمی با اشاره به فرهنگ خرید دارو بدون ردوبدل شدن اطلاعات بیمار عنوان می‌کند: برای فروش دارو به بیمار یا هر فرد مراجعه‌کننده باید شرح حال کامل و مشکل به دکتر داروخانه ارائه شود، اما خرید داروهای بدون نسخه در داروخانه‌های کشور در حالی انجام می‌شود که هیچ شرحی درباره بیماری و داروی مورد نیاز بیماران رد و بدل نمی‌شود. این فرهنگ تقریبا بین مردم جا افتاده و آنها هم نیازی به ارائه این توضیحات نمی‌بییند و مستقیما دارو را مطالبه می‌کنند. داروساز هم براساس ضوابطی که وجود دارد، این داروها را عرضه می‌کند.

او با تاکید بر این که داروهای OTC به‌معنای صددرصد بی‌خطر نیستند، ادامه می‌دهد: این داروها می‌توانند عوارض حاد و مزمن هم داشته باشند. عوارض حاد آنهایی هستند که مصرف‌کننده بلافاصله بعد از خوردن دارو با آن مواجه می‌شود و در عوارض مزمن هم فرد ممکن است سال‌ها بعد با مشکلات ناشی از مصرف این داروها مواجه شود. به‌عنوان مثال اگر کسی مشکلات کلیوی داشته باشد، با مصرف آنها به‌تدریج دچار نارسایی می‌شود.

مصرف آسیب‌زای ۴ استامینوفن

فاطمی با اشاره به مصرف بالای استامینوفن در کشور بیان می‌کند: این دارو را مردم به‌عنوان یک داروی بی‌ضرر یا کم‌ضرر می‌شناسند اما عوارض این دارو هم درصورت مصرف بی رویه قابل توجه است. اگر بیمار ۴ استامینوفن ۵۰۰ میلی‌گرمی در روز استفاده کند دچار مسمومیت کبدی یا کما خواهد شد.

او تاکید می‌کند: همین حالا حدود ۲۰۰ مسکن در فهرست‌ دارویی کشور وجود دارد که همه آنها درصورت خرید بدون نسخه باید طبق دستور و توصیه پزشک داروخانه مورد مصرف قرار بگیرد که شاهد چنین چیزی هم نیستیم.

عفونت را خودسرانه درمان نکنید

این کارشناس دارویی درباره عوارض مصرف خودسرانه داروهای بدون نسخه عنوان می‌کند: برخی در مواجهه با اسهال به‌دنبال داروهای بدون نسخه برای رفع مشکل هستند، اما موارد عفونی اسهال را نباید با مصرف خودسرانه دارو، درمان کرد. باید عفونت موجود در بدن فرد درمان شود. در این باره بیمار نباید اقدام به مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها هم کند چون آنتی‌بیوتیک جزو داروهای OTC نیست.

عوارض نسل قدیم سرماخوردگی‌ها

فاطمی با اشاره به این که داروهای OTC برای سرماخوردگی یا حساسیت‌های فصلی نسل قدیم و جدید دارند، توضیح می‌دهد: نسل قدیم این داروها خواب‌آوری شدید دارند و فرد درصورت مصرف بیش‌از اندازه آنتی‌هیستامین‌ها در فعالیت کاری و رانندگی با مخاطراتی مواجه می‌شود. نسل جدید این داروها خواب‌آوری کمتری دارند اما OTC نیستند و باید از سوی پزشک تجویز شوند.

داروی توصیه‌ای نخرید

به گفته این کارشناس دارویی، فرهنگ بد دیگری که در کشور ما وجود دارد این است که فرد دارویی که استفاده و تجربه مصرف آن را دارد، به دیگران توصیه می‌کند.

فاطمی در توضیح بیشتر بیان می‌کند: این فرهنگ غلطی است چون حتی سردرد در افراد یکسان نیست و برای خرید داروی مسکن‌ باید شرح حال از سوی دکتر داروخانه گرفته شود. نکته مهم این است که هر درد یا سردردی با هر مسکنی برطرف نمی‌شود. به همین دلیل انواع و اقسام مسکن‌ها در بازار دارویی کشور وجود دارد و پزشکان یا دکتر داروخانه می‌توانند بر اساس نیاز بیمار آن را تجویز کند. دردهای قاعدگی، مفاصل یا سردرد با مسکن‌های متفاوت، پاسخگویی مختلف دارند، تجویز به‌اصطلاح عمه و خاله برای مصرف داروها، به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.

نظر پزشک را بپرسید

فاطمی با بیان این که تداخلات دارویی هم باید مدنظر قرار بگیرد، عنوان می‌کند: تداخلات دارویی درباره داروهای OTC اهمیت زیادی دارد. این داروها با داروهای انعقاد خون تداخل مصرف دارند.

او ادامه می‌دهد: فرد مبتلا به بیماری‌های قلبی که داروی وارفارین استفاده می‌کند نباید داروهای OTC را بدون تجویز پزشک مصرف کند. حتی مصرف همزمان آنتی‌بیوتیک و مسکن هم می‌تواند کارایی آنها را تحت‌تأثیر قرار دهد.

به گفته این کارشناس دارویی، اوتی‌سی‌ها همچنین می‌توانند جذب ویتامین را مختل کنند و به همین دلیل کسانی که مصرف بالایی در داروها دارند باید از دکتر داروخانه درباره تداخلات دارویی اطلاعات لازم را بگیرند تا اثربخشی داروی اصلی که استفاده می‌کنند کمتر نشود و مشکلاتی برای بیماران ایجاد نکند.

فاطمی با بیان این که خواندن بروشورهای دارویی هم اهمیت زیادی دارد، عنوان می‌کند: البته فرهنگ خواندن بروشور یا دستور مصرف داروها در ایران کم‌رنگ است و به نوعی مردم توجهی به آنها ندارند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که درصد کمی از مردم هنگام خرید دارو، بروشور آن را مطالبه و مطالعه می‌کنند یا درباره دارو اطلاعات کامل را از مسئول فنی یا دکتر داروخانه می‌گیرند. درحالی‌که این مسئله اصل ضروری خرید دارو است و باید از عوارض جانبی، میزان مصرف‌ و احتمال تداخل آن با داروهای دیگر مطلع شد.

او تاکید می‌کند: توصیه جدی این است که هر نوع داروی بدون نسخه الزاما از داروخانه و با نظر دکتر داروخانه تهیه شود. درصورت عدم‌دسترسی به بروشور داروها، سایت های معتبر در اینترنت منابع خوبی برای کسب اطلاعات لازم هستند. این منابع معتبر به راحتی در دسترس مصرف‌کنندگان قرار دارد و می‌توان هشدارهای دارویی را در آنها مطالعه کرد.

این کارشناس دارویی هشدار می‌دهد که استفاده طولانی‌مدت از داروهای OTC توصیه نمی‌شود چون می‌تواند هم عوارض جانبی داشته باشد و هم برخی از آنها به‌تدریج اثربخشی خود را از دست خواهند داد.

اثر معکوس برخی داروها

اینطور گفته می‌شود که مصرف مداوم داروها باعث کاهش اثربخشی آنها می‌شود و فاطمی در این باره می‌گوید: این مسئله درباره همه داروهای OTC صدق نمی‌کند. مثلا درباره آنتی‌بیوتیک‌ها اگر بدون نسخه تهیه و بدون تجویز پزشک مصرف شود، باکتری‌های بدن با آنها سازگاری پیدا می‌کند و باید آنتی‌بیوتیک‌های قوی‌تر تجویز شود.

او ادامه می‌دهد: در برخی داروهای ضداسهال و ضداحتقان بینی هم این مسئله وجود دارد و اگر زیاد استفاده شود می‌تواند اثر معکوس هم داشته باشد. داروهای ضدیبوست هم می‌توانند این شرایط را به‌وجود بیاورند. عمده آنها گیاهی هستند و بهتر است هر چند وقت یک‌بار تغییر کنند.